بلوچی از زبانهای ایرانی شاخه شمال غربی است. این زبان توسط مردم بلوچ در کشورهای ایران، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان و برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و دریای عمان صحبت می شود.

پیشینه

زبان بلوچی از زبان های ایرانی شمال غربی است و با زبان های تاتی، کردی و تالشی نزدیکی زیادی دارد. برای همین به نظر می رسد متکلمان این زبان در گذشته دور از نواحی شمالی ایران امروزی به بلوچستان کنونی کوچیده باشند.

گویش ها

بلوچی را به دو گروه اصلی تقسیم می‌توان کرد: شرقی، یا شمال شرقی، و غربی، یا جنوب غربی، عمده بلوچها درسه کشور پاکستان ، ایران و افغانستان در سرزمینی نسبتا وسیع و گرم زندگی می کنند تعدادی ازآنان در ترکمنستان بسرمی برند مجموع قبایل بلوچ جمعیتی بالغ بر ده میلیون نفرتخمین زده می شوند. که بیشتر آنها در دو کشور پاکستان و ایران ساکن اند. اما این رقمها اعتبار قطعی ندارند. بلوچها دراکثرکشورهای جهان سکونت دارند که به دلایل مختلفی از سرزمین خود خارج شده اند. که بخشی ازآنها درکشورهای حوزه خلیج فارس وبرخی درممالک آفریقایی زندگی می کنند. بلوچهای افغانستان اغلب در ولایات هلمند ونیمروزبه سرمی برند.

غربی (رخشانی)

  • رخشانی سرحدی
  • رخشانی افغانستان
  • رخشانی ترکمنستان
  • رخشانی پنجگوری
  • رخشانی کلاتی
  • رخشانی سراوانی

جنوبی (مکرانی)

  • لاشاری
  • کچی
  • کراچی

گویش های جنوبی یا سلیمانی

  • بوگتی (بامبور)
  • مری رند (سیبی)
  • دوکمی-مزاری
  • مندوانی & گویش جاتووی سند غربی

نوشتار

تا پیش از سده نوزدهم میلادی زبان بلوچی دارای کتابت نبود و برای نوشتار زبان فارسی را بکار میبردند. با این وجود بلوچی در میان محاکم بلوچ رواج داشت. پس از آن برپایه خط اردو خطی برای بلوچی پیشنهاد شد و بعدها گسترش یافت.